Miuul Podcast #30: Kemal Oflazer'le Türkçe doğal dil işleme üzerine

Dinleyicilerini geleceğin mesleklerine hazırlayan Miuul Podcast’in bu bölümünde Kemal Oflazer'i ağırlıyoruz.

Eğitim hayatına Tarsus Amerikan Koleji ve İstanbul Robert Koleji’nde başlayan Oflazer, lisansını Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünde ve yüksek lisansını ise aynı üniversitede Bilgisayar Mühendisliği alanında tamamladı. Carnegie Mellon Üniversitesi'nde Bilgisayar Bilimleri alanında doktorasını tamamlayan Oflazer, doktora çalışmaları sırasında yapay zeka ile ilgilendi. New Mexico State Üniversitesi'ndeki araştırma laboratuvarında ve Carnegie Mellon Üniversitesi'ndeki dil teknolojileri enstitüsünde misafir araştırmacı pozisyonlarında bulundu. Daha önce Bilkent Üniversitesi'nde 11 sene Bilgisayar Mühendisliği bölümünde ve Sabancı Üniversitesi'nde 8 sene öğretim üyeliği yaptı. 2008'den beri ise kendisi Carnegie Mellon Üniversitesi’nin Katar kampüsünde öğretim üyesi. 

Oflazer, 90'lı yıllardan bu yana Türkçe için doğal dil işleme yöntem ve kaynaklarını geliştirmek üzere yoğun bir şekilde çalışıyor. Bugün dil öğrenimi için doğal dil işleme, hesaplamalı morfoloji için makine öğrenimi ve morfolojik olarak karmaşık dillere istatistiktiksel makine çevirisi gibi konular üzerine çalışmalar yapıyor.  Murat Saraçlar ile hazırladığı Turkish Natural Language Processing kitabı 2018 yılında piyasaya çıktı. 

Oflazer’e yönelttiğimiz sorular arasında çok temel bazı sorular da bulunuyordu: Doğal dil işleme (NLP) nedir? Doğal dil işleme tekniklerini kullanırken neyi amaçlıyoruz?

Kendisine göre NLP'nin üç ana amacı bulunuyor.

1. İnsan-makine ilişkisini insanlara doğal gelen bir iletişim kanalıyla kurmak. 
2. İnsanlar arasındaki iletişimi bilgisayar vasıtasıyla daha kolay ve doğal hale getirmek.
3. İnsanların yapamayacağı boyutlara ulaşan dil üzerinde gerçekleştirilen işlemleri gerçekleştirmek.

Oflazer'le çalışma motivasyonları ve bu alanda akademisyen olmak üzerine de konuştuk. Oflazer, akademisyen olma serüveninin başlangıcından itibaren sürekli olarak problem aradığını ifade ediyor ve “durma düşersin” motivasyonuyla hareket ettiğini belirtiyor. 

Oflazer, Noam Chomsky’den bir alıntı ile sohbeti sonlandırıyor: “Renksiz yeşil fikirler öfkeli uyur."

Bu bölümde konuşulan bazı konular:
9:21 - Oflazer'in çalışma düzeni ve motivasyonları
13:54 - Doğal dil işleme nedir?
21:08 - Türkçe NLP çalışmalarının doğal bir gelişme sınırı var mıdır?
29:47 - Girişimler hangi NLP teknikleriyle fark yaratabilirler?
34:23 - Oflazer'in NLP'de kendini geliştirmek isteyenlere tavsiyeleri