Temel Linux Komutları

Linux, open source (açık kaynaklı) bir işletim sistemidir. Farklı kullanıcı gereksinimlerine yönelik, farklı versiyonları vardır ve bu versiyonlara da distribution (dağıtım) denilmektedir. CentOS, Red Hat, Debian, Ubuntu, Linux Mint gibi dağıtımları mevcuttur.  

Linux komut satırı

Linux komut satırı, bilgisayarınızın text ara yüzüdür diyebiliriz. Genellikle shell, terminal, konsol gibi isimlendirilmektedir. Bilgisayar ara yüzünde yapmak istediğiniz birçok şey ve daha fazlası, terminalde yazdığımız komutlarla yapılabilir. Gerektiğinde, özellikle uzun komutlarda, komutlar terminale kopyala yapıştır yaparak da kullanılabilir.

Temel komutlar

Bu başlıkta en çok kullanılan temel komutları inceleyeceğiz. 

pwd : Print working directory, çalışılan klasörün, root(kök) dizinden itibaren path(yol)’ini yazdırır.

[train@10 ~]$ pwd
/home/train

ls : List, klasör içerisindeki dosyaları ve klasörleri listeler. Dosya ve klasörler farklı şekilde renklendirilir işletim sistemi tarafından.   

ls -l : detaylı listeler (alfabetik) 
ls -lt : detaylı listeler (tarihe göre sıralar)

train@10 ~]$ ls
data-generator  Downloads     Pictures             Templates
datasets        IdeaProjects  Public               venvairflow
Desktop         Music         PycharmProjects      venvspark

mkdir : Make directory, dizin oluşturur. 

[train@10 ~]$ mkdir miuul
[train@10 ~]$ ls
data-generator  Downloads     notebook.log     Templates 
datasets        IdeaProjects  Pictures         venvairflow
Desktop         miuul         Public           venvspark
Documents       Music         PycharmProjects  Videos

Touch : Dosya oluşturur. 

[train@10 ~]$ touch miuul.txt
[train@10 ~]$ ls
data-generator  Downloads     Music         PycharmProjects      venvspark
datasets        IdeaProjects  notebook.log  pyspark_output_data  Videos
Desktop         miuul         Pictures      Templates
Documents       miuul.txt     Public        venvairflow

cd : Change directory, dizin(klasör) değiştirmek için kullanılır.

cd ~ : home dizine dönmeyi sağlar  
cd .. : önceki dizine dönmeyi sağlar 

[train@10 ~]$ cd miuul
[train@10 miuul]$ pwd
/home/train/miuul

clear : Terminali temizler.

rm : Remove, silmek için kullanılır  

rm filename : Dosya silmek için kullanılır. 

rm -r dirname : Klasör silmek için kullanılır.

[train@10 ~]$ rm miuul.txt
[train@10 ~]$ ls
data-generator  Downloads     notebook.log     pyspark_output_data  Videos
datasets        IdeaProjects  Pictures         Templates
Desktop         miuul         Public           venvairflow
Documents       Music         PycharmProjects  venvspark

miuul.txt dosyası silindi

[train@10 ~]$ rm -r miuul
[train@10 ~]$ ls
data-generator  Downloads     Pictures             Templates
datasets        IdeaProjects  Public               venvairflow
Desktop         Music         PycharmProjects      venvspark
Documents       notebook.log  pyspark_output_data  Videos

miuul klasörü silindi

history : Kullanılan komutları listeler.  

history 10 : Son 10 komutu listeler. 

[train@10 ~]$ history 10
1020  rm miuul.txt
1021  ls
1022  rm miuul
1023  clear
1024  rm -r miuul
1025  ls
1026  alias ml=" echo \"merhaba dunya\""
1027  ml
1028  history 5
1029  history 10

alias : Uzun ve sık kullandığımız komutları kısaltmak için kullanılır. 

[train@10 ~]$ alias ml=" echo \"merhaba dunya\""
[train@10 ~]$ ml
merhaba dunya

cp : Copy, dosya/klasör kopyalamak için kullanılır, cp filename hedef klasör yolu şeklinde kullanılır.  
cp -r : klasör dolu ise -r recursive kullanılır. 

[train@10 ~]$ cp miuul.txt miuul/
[train@10 ~]$ cd miuul
[train@10 miuul]$ ls
miuul.txt

miuul.txt dosyası, miuul klasörüne taşındı. 

mv : Move, dosya/klasör taşımak için kullanılır, mv filename hedef klasör yolu şeklinde kullanılır.  

[train@10 ~]$ ls miuul2
[train@10 ~]$ mv miuul.txt miuul2
[train@10 ~]$ cd miuul2
[train@10 miuul2]$ ls
miuul.txt

miuul2 klasörü oluşturulup, bu klasöre miuul.txt dosyası mv komutu ile taşındı. 

head : Dosya ilk satırlarını gözlemlemek için kullanılır. Varsayılan olarak ilk 10 satırı getirir.

[train@10 datasets]$ head -n 5 iris.csv 
SepalLengthCm,SepalWidthCm,PetalLengthCm,PetalWidthCm,Species
5.1,3.5,1.4,0.2,Iris-setosa
4.9,3.0,1.4,0.2,Iris-setosa
4.7,3.2,1.3,0.2,Iris-setosa
4.6,3.1,1.5,0.2,Iris-setosa

tail : Dosya son satırlarını gözlemlemek için kullanılır. Varsayılan olarak son 10 satırı getirir.

[train@10 datasets]$ tail -n 5 iris.csv 
6.7,3.0,5.2,2.3,Iris-virginica
6.3,2.5,5.0,1.9,Iris-virginica
6.5,3.0,5.2,2.0,Iris-virginica
6.2,3.4,5.4,2.3,Iris-virginica
5.9,3.0,5.1,1.8,Iris-virginica

grep : Belirli bir kalıbı filtrelemek ve o kalıbı içeren tüm satırları görüntülemek için kullanılır. RegEx (düzenli ifadeler) kullanılarak da arama yapılabilir.   

grep --help : grep komutunun kullanım seçenekleri hakkında bilgi verir. 
grep -i : Büyük/küçük harf duyarlılığını kaldırarak arama yapar.
grep -in : Ek olarak bulunan ifadenin hangi satırda olduğunu da gösterir.

[train@10 datasets]$ grep -i "vir" iris.csv
6.3,3.3,6.0,2.5,Iris-virginica
5.8,2.7,5.1,1.9,Iris-virginica
7.1,3.0,5.9,2.1,Iris-virginica
6.3,2.9,5.6,1.8,Iris-virginica
6.5,3.0,5.8,2.2,Iris-virginica
7.6,3.0,6.6,2.1,Iris-virginica

Iris.csv dosyasında vir içeren satırlar filtrelendi

[train@10 datasets]$ grep -i sa$ iris.csv
5.1,3.5,1.4,0.2,Iris-setosa
4.9,3.0,1.4,0.2,Iris-setosa
4.7,3.2,1.3,0.2,Iris-setosa
4.6,3.1,1.5,0.2,Iris-setosa
5.0,3.6,1.4,0.2,Iris-setosa

Iris.csv dosyasında sonu sa ile biten satırlar filtrelendi

Linux işletim sistemi ile komutlarını ve daha fazlasını uygulamalı olarak öğrenmek için Data Engineer Path kariyer yolculuğu modüllerinden biri olan Bilişim Çalışanları için Temel Yetenekler eğitimini inceleyebilirsiniz.  

Kaynaklar

• Miuul, Data Engineer Path
• What Is Linux?, Linux